Dwuletnie dziecko jest naturalnie pociągane do innych swoich rówieśników. Pomimo tego, nauka dzielenia się zabawkami oraz współpraca z innymi nie jest dla niego jeszcze intuicyjna. Jak pomóc mu osiągnąć te umiejętności?
Niemowlę oraz jednolatek nie mają jeszcze rozwiniętej zdolności do dzielenia, ani pojęcia hojności. Kiedy tak młode dziecko przekazuje komuś swoją własność, czyni to nie z powodu empatii, ale ze względu na to, że czerpie przyjemność z samego aktu oddawania – jest to dla niego sposób naśladowania matki. W drugim roku życia dochodzi do zmiany – dziecko zaczyna tworzyć swoją tożsamość oraz rozwija poczucie własności, które jest ważnym aspektem tejże tożsamości. W tym okresie często można usłyszeć od malucha: „To moje!”, co jest sygnałem, że nie chce się niczym dzielić. Na tym etapie rozwijają się również jego preferencje. Dziecko uczy się różnicować rzeczy które lubi od tych, które mu nie odpowiadają. Zabawka trzymana w dłoni daje mu poczucie niezależności i siły. A ponieważ małe dzieci żyją chwilą obecną, dla nich polecenie „pożycz” oznacza utratę zabawki na zawsze. Nie rozumieją one, że gdy coś pożyczą, kiedyś to odzyskają. Dopiero po ukończeniu 2,5 roku maluch zaczyna postrzegać inne dzieci jako potencjalnych partnerów do zabawy.
To, że dziecko ma swoje własne rzeczy jest ważne dla jego poczucia niezależności. Zawsze pytaj malucha, czy możesz pożyczyć jego zabawkę lub książkę. Nie decyduj za niego o tym, co zrobić z jego rzeczami na placu zabaw lub podczas spotkań ze znajomymi. Pozwól mu na powiedzenie „nie” – ma do tego pełne prawo. Najlepiej uczy się poprzez obserwację i naśladowanie dorosłych. Jeśli będzie widział, że szanujesz jego rzeczy i dzielisz się swoimi, szybciej nauczy się robić to samo.
Jeśli dwulatek nie chce się dzielić zabawką, zasugeruj wspólne poszukiwanie czegoś, czym drugie dziecko mogłoby się pobawić. Trzylatkowi możesz powiedzieć: „Zobacz Krzysiu, Kasia też chce się pobawić tą koparką. Kiedy skończysz, pamiętaj, żeby jej ją dać”. Dzięki temu uczysz malucha wrażliwości na potrzeby innych. Chwal go, kiedy pozwoli koledze zobaczyć swoją zabawkę, np. „Jak miło, że pokazałeś Jasiowi auto”. To pomaga dziecku zrozumieć emocje innych.
Ważnym elementem jest również nauka współdziałania. Można to robić poprzez wspólne przeglądanie książki, gdzie przewracacie strony na zmianę, bądź poprzez ucałowanie misia na dobranoc na przemian. W ten sposób tworzycie rytuały, które pomagają dziecku zrozumieć, że dzielenie się jest czymś naturalnym. Pokaż mu również, że można osiągnąć jakiś cel wspólnie – na przykład podlewając razem kwiaty.
Kolejnym dobrym pomysłem jest częste wyjścia na plac zabaw. To świetne miejsce do nauki dzielenia się z innymi. Im więcej czasu spędza w grupie rówieśników, tym szybciej zrozumie regułę płynącą z zabawy w grupie. Nauczenie malucha reguł korzystania z zabawek i sprzętów dostępnych w parku jest także niezbędne dla jego rozwoju społecznego.
Jeśli maluch nie chce dać koledze swojej zabawki, daj mu czas na podjęcie decyzji. Nie naciskaj go, lecz raczej zapewnij, że dzielenie się nie oznacza utraty zabawki na zawsze. W takich sytuacjach pomocna może być klepsydra – dziecko, które czeka na swoją kolej, może obserwować przesypujący się piasek, co jednocześnie uczy go cierpliwości oraz pomaga zrozumieć, czym jest czas.
Zadbaj także o to, aby dziecko mogło mieć przy sobie swoją ulubioną zabawkę, gdy jest w przedszkolu. Dla niego ta zabawka pełni funkcję wsparcia i daje mu poczucie bezpieczeństwa.
Przed przyjściem gości poinformuj malucha o tym, co ma się wydarzyć. To pozwoli mu lepiej przygotować się na nową sytuację i zdecydować, czy chce podzielić się swoimi zabawkami z gośćmi.
Jeżeli dzieciak ma problem z dzieleniem się, to nie nazywaj go samolubem i nie zmuszaj do oddawania swoich rzeczy. Umiejętność ta powinna wynikać z naturalnej woli dziecka, a nie być narzucona z góry.