Rozwój męskich metod kontroli urodzeń stał się znacznie bardziej prawdopodobny dzięki odkryciu genu wspólnego dla wielu gatunków ssaków. Badacze z Washington State University odkryli gen, który może stanowić klucz do stworzenia niehormonalnej, odwracalnej i skutecznej formy antykoncepcji dla mężczyzn.
Artykuł opublikowany w „Nature Communications” opisuje gen o nazwie Arrdc5, który jest aktywny w tkance jąder różnych gatunków ssaków, w tym myszy, świń, bydła i ludzi. Kiedy badacze usunęli ten gen u myszy, samce tych gatunków stały się niezdolne do rozrodu. Powodem była redukcja liczby plemników, ograniczenie ich mobilności oraz deformacja ich kształtu.
Profesor Jon Oatley, główny autor publikacji, wyjaśnił: „To badanie pokazuje po raz pierwszy, że Arrdc5 to gen, który jest aktywny tylko w tkance jądra. W żadnym innym miejscu w ciele nie dochodzi do jego ekspresji. Jeżeli zostanie zablokowany lub zahamowany u samców, mimo to wytwarzają oni plemniki, ale te nie mogą zapłodnić komórki jajowej. To jest kluczowy cel dla opracowania męskiej antykoncepcji.”
Chociaż wcześniej zidentyfikowano różne potencjalne cele molekularne, które mogłyby pomóc w stworzeniu skutecznej męskiej antykoncepcji, żaden z nich nie był tak specyficzny jak gen Arrdc5. Ważnym aspektem jest to, że brak tego genu prowadzi do znacznej (choć odwracalnej) niepłodności. Blokowanie tego genu powoduje stan znanym jako oligoastenoteratospermia (lub krócej OAT), który charakteryzuje się małą liczbą plemników (oligozoospermia), osłabionym ruchem plemników (astenozoospermia) i nieprawidłowym kształtem plemników (teratozoospermia). OAT jest obecnie najczęstszą przyczyną męskiej niepłodności.
W omawianym badaniu wykazano, że samce myszy pozbawione genu Arrdc5 produkowały o 28% mniej plemników, które poruszały się 2,8 razy wolniej niż u normalnych osobników. Co więcej, około 98% ich plemników miało nieprawidłowe główki, które nie były zdolne do zapłodnienia komórki jajowej.
Zachęcony tym odkryciem, zespół badaczy rozpoczął prace nad stworzeniem leku, który mógłby hamować produkcję lub działanie białka kodowanego przez gen Arrdc5.